Yeni Bir Trend: Vegan Beslenme
Son yıllarda tüm dünyada olduğu kadar Türkiye’de oldukça popülerleşen bir trend var: Vegan beslenme. Geçtiğimiz birkaç yıl boyunca pek çok ünlü ismin de vegan olduklarını açıklamasının ardından vegan ürünlere de rağbet oldukça arttı. Dolayısıyla sağlıklı yaşam konusuna ilgi duyan pek çok kişi de veganlık konusuna ilgi duymaya başladı.
Vegan olduğunu açıklayan kişilere sorulan sorular hep aynı. Neden vegan oldun? Veganlar ne yiyor? Vegan beslenme sağlıklı mı? Vegan beslenmenin yararları neler? Bu soruların hepsi yüzyıllardır alışılagelmiş beslenme biçimimiz düşünüldüğünde oldukça yerinde çünkü vegan beslenme biçimi bu yerleşik beslenme alışkanlıklarını alaşağı ediyor. Peki ama nasıl?
Vegan Beslenme Nedir?
Vegan terimi 1944 yılında bir grup vejetaryenin, İngiltere’de Leicester Vejetaryen Topluluğu’ndan ayrılıp Vegan Topluluğu’nu kurmasıyla ilk defa kullanılıyor. Bu bir grup insan, et ürünlerinin yanında süt ve yumurta dahil tüm hayvansal gıdaları tüketmeyi reddediyorlar. Günümüzde ise vegan beslenme, yalnızca bir beslenme biçimi olarak değil aynı zamanda bir yaşam biçimi olarak da görünüyor. Artık veganlar, yalnızca hayvansal gıda tüketmemekle kalmıyor. Bunun yanında hayvansal hiçbir ürünü ve hayvanlar üzerinde test edilmiş hiçbir şeyi kullanmıyorlar.
Vegan beslenme biçimini tercih edenlerin motivasyonları, etik ya da sağlık gibi, birbirinden farklı olsa da bir vegan olarak yememeniz gereken yiyecekler temel olarak belli:
- Beyaz et
- Kırmızı et
- Balık
- Midye gibi deniz ürünleri
- Süt ürünleri
- Bal
Veganlar Ne Yer?
Veganlar hakkında en çok sorulan bu sorunun cevabı da oldukça basit: Hayvansal olmayan tüm gıdalar. Hayvansal gıdalardan uzak durmak yalnızca sebze ya da bir tür soya ürünü olarak veganlar arasında popüler olan tofu yemek zorunda kalmak anlamına gelmiyor. Özellikle Türkiye, bu konuda oldukça çeşitliliğe sahip bir ülke. Protein açısından zengin bakliyatlar, ülkemizdeki veganların en büyük kurtarıcısı. Nohuttan yapılan köftelerden bir çeşit mücver ile yapılan vegan hamburgerlere kadar pek çok seçenek veganların, yediklerinden en az vegan olmayanlar kadar zevk almasını sağlıyor.
Süt ürünlerinden vazgeçmek de, günümüzde veganlar için bir problem olmaktan çıkmış durumda. Badem ya da soyadan yapılan sütler süpermarket raflarında yerlerini almış durumda. Türkiye’de üretilen vegan peynirler ise fiyatlarının da uygun olması sebebiyle veganlar tarafından oldukça fazla tercih ediliyor.
Vegan Beslenmenin Yararları
Vegan beslenmenin tercih edilmesinde etik sebeplerden sonra gelen ilk motivasyon sağlık. Vegan beslenmenin yararlarının başında kalp hastalıkları riskini azaltması geliyor. Ayrıca tip 2 diyabet rahatsızlığı ve belirli kanser türlerine karşı koruyucu bir nitelik taşıdığı da vegan beslenmenin yararlarından en bilinenleri. Tüm bunların yanında vegan beslenmenin yararları arasında bilimsel olarak kanıtlananlar şöyle:
- Vegan bir diyet, çeşitli besleyiciler açısından diğer beslenme türlerine göre çok daha zengin. Hayvansal gıdaları bırakan bir kişi, doğal olarak farklı gıdalara yöneliyor. Daha çok sebze, meyve ve bakliyat tüketen veganların daha fazla potasyum, magnezyum, A ve E vitamini aldığını bilimsel olarak kanıtlanmış durumda.
- Bitkisel temelli bir beslenme alışkanlığı olması sebebiyle veganlığın fazla kilolardan da kurtulmaya yardımcı olduğu biliniyor. Bunun sebebinin ise vegan beslenmenin kalori alınımını düşük tutması olduğunu düşünülüyor.
- Vegan olmak ayrıca tip 2 diyabete ve karaciğer bozukluklarına karşı da bazı faydalar sağlıyor. Ayrıca vegan bir diyetin kan şekerini düşürdüğü ve ileri seviye sağlık sorunlarının ortaya çıkmasını engellediği de tahmin ediliyor.
- Dünya Sağlık Örgütü’ne göre kanser çeşitlerinin büyük bir kısmı beslenme ile engellenebilir. Yapılan araştırmalar, veganların beslenme biçimleri dolayısıyla kansere yakalanma risklerinin %15 daha düşük olduğunu ortaya koyuyor.
- Daha fazla sebze ve meyve tüketmenin kalp hastalığı riskini azalttığı biliniyor. Bilimsel çalışmalar, veganların kalp hastalığından hayatını kaybetme ihtimallerinin vegan olmayanlara göre %42 daha düşük olduğunu gösteriyor.